Podstawy ochrony przeciwpożarowej

• Podział na strefy pożarowe*

• Wymagania wobec materiałów budowlanych i części budynku

• Odporność ogniowa

• Odstępy bezpieczeństwa

*Strefa pożarowa to taka strefa, która w razie pożaru wypali się do końca nie dopuszczając do przerzucenia się ognia na inne strefy pożarowe

• Instalacje sygnalizacji pożarowej

• Automatyczne instalacje gaśnicze

• Doprowadzenie wody gaśniczej

• Wyciągi dymu i ciepła

• Plany alarmowe

• Regulamin przeciwpożarowy

• Plany dróg ewakuacyjnych i ratunkowych

• Oznakowanie

• Przeprowadzanie ćwiczeń

• Czy prowadzone są czynności z użyciem niebezpiecznych substancji palnych lub utleniających albo czy substancje takie mogą powstawać lub uwalniać się przy wykonywaniu czynności?Czy prowadzone są czynności z użyciem niebezpiecznych substancji palnych lub utleniających albo czy substancje takie mogą powstawać lub uwalniać się przy wykonywaniu czynności?W jakich miejscach, w jakiej ilości i w jakim stanie występują niebezpieczne substancje palne lub utleniające?Jakie niebezpieczne właściwości mają te substancje, jakie wynika z nich ryzyko pożaru i jakich produktów pożarowych należy oczekiwać?
  Nasza rada: Zapoznajcie się Państwo z kartami charakterystyki. Zawierają one ważne informacje od dostawców odnośnych substancji dotyczące bezpieczeństwa. Przy ocenie należy uwzględnić fakt, że zależnie od metody badania mogą być przyjęte odmienne parametry do kontroli.

• Jakie właściwości fizyczno-chemiczne i parametry ważne dla zabezpieczeń technicznych mają palne substancje?
  np. dla substancji stałych/pyłów: minimalna temperatura samozapłonu warstwy pyłu (temperatura tlenia się), temperatura samozapłonu, stopień rozprzestrzeniania ognia
  np. dla cieczy: temperatura zapłonu, temperatura palenia się, temperatura samozapłonu
  np. dla gazów: zapalność (palność), granice wybuchowości, minimalna energia zapłonu, prędkość spalania

• Jaki wpływ mają wykorzystywane środki pracy lub urządzenia oraz sposób ich eksploatacji?

• Jaki wpływ na zagrożenie pożarowe mają warunki budowlane, lokalne i zakładowe oraz warunki pracy, jej organizacja i otoczenie?

• Czy możliwe są oddziaływania wzajemne?

• Jak należy oceniać zagrożenie pożarowe przy uwzględnieniu różnych stanów roboczych?
  Należą do nich: praca normalna, uruchamianie i wyłączanie urządzeń lub środków pracy, zakłócenia eksploatacji, przewidywalna eksploatacja niezgodna z przeznaczeniem.

• Czy występują stany robocze pociągające za sobą konieczność zastosowania odrębnych środków?
  Należą do nich: utrzymanie (konserwacja, przegląd, naprawa, ulepszenie) oraz uruchamianie i wyłączanie urządzeń zabezpieczających.

• Jakich osób należy się spodziewać na miejscu i w jakiej liczbie?

• Czy należy uwzględnić szczególne warunki pracy (np. długie lub skomplikowane drogi ewakuacyjne albo pracę na rusztowaniach)?

• Jak szybko może przybyć na miejsce straż pożarna i jakim wyposażeniem ona dysponuje?

• Jak należy ocenić fizyczne warunki brzegowe?
  np. temperaturę, prądy powietrza, wilgotność powietrza, objętość pomieszczeń, powierzchnię pomieszczeń, wysokość pomieszczeń

• Czy prowadzone są prace z użyciem otwartego ognia lub wysokiej temperatury?

• Czy mogą powstawać źródła zapłonu wskutek stanów roboczych niezgodnych z przeznaczeniem?

• Czy występują oddziaływania energii elektrycznej, mechanicznej, chemicznej i/lub cieplnej?

• Jaka jest skuteczność źródeł zapłonu?

• Jakie wymagania w stosunku do profilaktyki przeciwpożarowej i obrony przed pożarem stawia prawo budowlane?

• Czy są już znane wymagania wynikające z wcześniejszych raportów?
  np. z opinii rzeczoznawców ochrony ppoż., koncepcji ochrony ppoż. wymaganych przez pozwolenia budowlane, ocen zagrożeń, raportów o bezpieczeństwie itp.

Normalne zagrożenie pożarem odpowiada „niewielkiemu zagrożeniu”. Dla porównania przytacza się często ryzyko pożaru w biurze.

Normalne zagrożenie pożarem występuje wtedy, gdy

• palne lub utleniające substancje niebezpieczne występują tylko w niewielkiej ilości

• a prawdopodobieństwo powstania pożaru, szybkość jego rozszerzania się oraz związane z nim zagrożenie dla zatrudnionych i innych osób jest podobnie małe, jak np. przy użytkowaniu biura.

Z podwyższonym zagrożeniem pożarowym mamy do czynienia, jeśli nie jest spełnione kryterium normalnego zagrozenia pożarowego, a jednocześnie nie występują wszystkie kryteria wysokiego.

Wysokie zagrożenie pożarem występuje np. w magazynach palnych lub utleniających materiałów niebezpiecznych albo przy wykonywaniu w pomieszczeniach zamkniętych czynności z wykorzystaniem sprzyjających pożarowi, łatwopalnych, silnie łatwopalnych lub samozapalnych materiałów niebezpiecznych.

Wysokie zagrożenie pożarem występuje wtedy, gdy

• palne lub utleniające substancje niebezpieczne występują w większej ilości,

• prawdopodobieństwo powstania pożaru jest wysokie,

• i należy się liczyć z szybkim i niekontrolowanym jego rozszerzaniem się lub znacznym uwalnianiem dymu lub ciepła.

Budowlana ochrona ppoż.

• Oddzielenie przestrzenne przez odstępy bezpieczeństwa

• Oddzielenie przegrodami budowlanymi o odpowiednich wymiarach

• Ew. podwyższenie stateczności przez wystarczającą odporność ogniową

• Zastosowanie szczelnej obudowy o podwyższonej odporności (np. opakowanie dopuszczone przez prawo o materiałach niebezpiecznych)

Techniczna ochrona ppoż.

• Wyeliminowanie źródeł zapłonu

• Zastosowanie urządzeń pomiarowych, sterujących i regulujących, np. monitoring temperatury, automatyczne wyłączniki

• Odpowiednia ochrona odgromowa i przepięciowa (wewnątrz, na zewnątrz)

• Odpowiednia sygnalizacja pożarowa

• Instalacje do odprowadzania dymu i ciepła

• Urządzenia oddymiające, tworzenie stref oddymiania

• W razie konieczności przygotowanie specjalnych środków gaśniczych

• Monitoring wideo dla wczesnego wykrywania pożaru

Organizacyjna ochrona ppoż.

• Wyeliminowanie źródeł zapłonu

• Wykorzystywanie środków ochrony indywidualnej dla uniknięcia źródeł zapłonu

• Spełnienie specjalnych wymagań odnośnie urządzeń, np. ochrona IP

• Oznakowanie znakiem ostrzegawczym W 001 „materiały grożące pożarem"

• Zakaz używania ognia i otwartego światła, zakaz palenia

• Zastosowanie procedury zezwalania na pracę (np. przy czynnościach z otwartym płomieniem, pracach z czystym tlenem)

• Zakaz pracy bez asysty

• Zagwarantowanie odpowiedniego nadzoru

• Kontrola w celu wczesnego wykrycia pożaru przez obchody lub obecność personelu

• Organizacyjne środki ochrony ppoż. i gaśnicze

• Przeszkolenie większej liczby zatrudnionych w zwalczaniu pożaru

• Skrócenie dróg ewakuacyjnych, dodatkowe wyjścia awaryjne, dodatkowa droga ewakuacyjna

• Ćwiczenia ewakuacji

• Ustalenie punktów zbornych
  

Budowlana ochrona ppoż.

• Rozdzielenie materiałów grożących pożarem na strefy oddzielone ogniotrwałymi przegrodami

• Obudowy o wymiarach zgodnych z wymogami ochrony ppoż. jako część instalacji

• Użycie systemów o podwójnych ściankach

• Podwyższenie stateczności przez wystarczającą odporność ogniową

• Przygotowanie zbiorników wychwytowych, systemów zatrzymywania, drenażu do strefy bezpiecznej

Techniczna ochrona ppoż.

• Środki techniczne zapobiegające przedostawaniu się źródeł zapłonu do wnętrza urządzeń

• Zobojętnianie, redukcja tlenu

• System sygnalizacji pożarowej (SSP) na całym terenie lub dla danego obiektu, ze sterowaniem pożarowym i alarmowaniem zatrudnionych lub straży pożarnej

• Alarmowanie (przez urządzenia techniczne, jak alarm optyczno-akustyczny itp.)

• Podwyższenie stateczności przez chłodzenie, zraszacze

• Instalacje gaśnicze

• Wykrywanie wycieków

Organizacyjna ochrona ppoż.

• Regulacja dostępu

• Skoordynowane zakładowe środki zwalczania pożaru (np. zakładowa straż pożarna)

• Wyznaczenie osób do organizacji ewakuacji budynku

• Przygotowanie specjalnych środków pomocniczych, np. kapturów ewakuacyjnych, podnośników ratunkowych, długo działającej ochrony dróg oddechowych

• Utworzenie stref ochrony (np. kontenerów ratunkowych)