Symbole substancji niebezpiecznych
(9 artykuł w 52 wersjach)Rozporządzenie GHS i CLP wymaga oznakowania materiałów niebezpiecznych symbolami ujednoliconymi w Europie. Wszystkie typowe symbole materiałów niebezpiecznych GHS znajdą Państwo w naszym sklepie w formie praktycznej folii samoprzylepnej.
Wiedza na temat symboli substancji niebezpiecznych
Symbole materiałów niebezpiecznych GHS
Co oznacza skrót "GHS"?
W ostatnich latach w różnych krajach rozwinęły się różne systemy znakowania chemikaliów i substancji niebezpiecznych. Tak więc ta sama substancja może być sklasyfikowana w bardzo różny sposób, np. kofeina: czysta kofeina została uznana za toksyczną w Japonii, szkodliwą dla zdrowia w Australii i nieszkodliwą w Chinach. Od 2015 roku symbole substancji niebezpiecznych GHS nakazują jednolity system i oznakowanie obowiązujące na całym świecie. Dotyczy to przechowywania, transportu i bezpieczeństwa pracy z różnymi substancjami niebezpiecznymi.
Organizacja Narodów Zjednoczonych zareagowała na opisane powyżej problemy już w 1992 r. na konferencji w Rio de Janeiro, a w 2005 r. przedstawiła Globalnie Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania (GHS). Rozporządzenie to zmieni oznakowanie i klasyfikację niebezpiecznych substancji i chemikaliów, które do tej pory różniły się w zależności od kraju.
Jakie są przepisy GHS w Europie?
W Europie system GHS implementowany został przez tzw. rozporządzenie CLP. Jednolite na całym świecie oznakowanie i klasyfikacja materiałów niebezpiecznych obowiązuje od dn. 1.06.2015 r. dla wszystkich krajów.
| Dyrektywy UE | Rozporządzenie GHS |
|---|---|
| 15 Charakterystyka niebezpieczeństwa | 28 klas zagrożenia z podziałem na kategorie |
| 7 Symbole zagrożeń | 9 Piktogramy zagrożeń |
| Czarne symbole na pomarańczowym tle | Romb o czerwonej krawędzi z czarnym symbolem na białym tle |
| --- | Słowa sygnalizacyjne "Niebezpieczeństwo" lub "Uwaga". |
| Zwroty R | Zwroty H (zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia) |
| S-frazy | Zwroty P (instrukcje bezpieczeństwa) |
| Kryteria klasyfikacji zgodnie z dyrektywą substancjalną 67/548/EWG i dyrektywą w sprawie preparatów 1999/45/WE | Kryteria klasyfikacji zgodnie z GHS-VO EG/1272/2008 |
Co zrobić z substancjami niebezpiecznymi ze starym oznakowaniem?
1 czerwca 2017 upłynął ostatni okres przejściowy dla oznakowań. Obecnie wszystkie niebezpieczne substancje i mieszaniny, włącznie z produktami już wprowadzonymi do obrotu i zapasami magazynowymi, muszą nosić nowe symbole GHS.
Wyjątki potwierdzają regułę
W zakładach mogą np. jeszcze pozostawać niezużyte substancje i mieszaniny oznakowane wg dyrektyw WE.
W tym przypadku nie jest koniczna zmiana etykiety ze starym oznakowaniem wg dyrektyw WE na nowe oznakowanie wg rozporządzenia CLP, jeśli nie pojawiły się żadne dodatkowe istotne informacje w związku z bezpieczeństwem. Dotyczy to w szczególności:
pojemników oryginalnych
przechowywanych próbek
preparatów laboratoryjnych
rzadko wykorzystywanych materiałów niebezpiecznych w magazynie
Jeśli ww. wyjątki mają jeszcze „stare“ oznakowanie wg dyrektyw WE, to nadal może być stosowana instrukcja eksploatacyjna z odpowiednimi zwrotami wskazującymi rodzaj zagrożenia i symbolami. Nowe oznakowanie jest jednak konieczne, jesli etykieta jest już nieczytelna albo klasyfikacja uległa zmianie wobec nowych informacji. Niedopuszczalne jest oznakowanie podwójne starymi i nowymi symbolami.
Pierwszy krok w danej sytuacji to ustalenie różnic między dotychczasową klasyfikacją i oznakowaniem, na którym opiera się istniejąca ocena zagrożeń, a nową wiedzą.
W drugim kroku należy ocenić:
Czy różnice między dotychczasową klasyfikacją/oznakowaniem a nową klasyfikacją/oznakowaniem są istotne? Czy też wystarczające są środki dotychczas podjęte?
Czy z nowej wiedzy wynikają nowe obowiązki?
Czy instrukcja eksploatacyjna musi być zmieniona?
Czy zatrudnieni muszą być niezwłocznie na nowo przeszkoleni?
Czy wykaz substancji niebezpiecznych musi być zaktualizowany?
Ile jest piktogramów GHS i co one zawierają?
Poniżej przedstawiono uproszczony przegląd dziewięciu symboli materiałów niebezpiecznych (piktogramów GHS). Każdy piktogram ma numer i nazwę czarnego symbolu.
- GHS01: materiały wybuchowe
- GHS02: materiały palne
- GHS03: substancje utleniające
- GHS04: gazy pod ciśnieniem
- GHS05: substancje żrące
- GHS06: substancje toksyczne
- GHS07: substancje drażniące
- GHS08: substancje niebezpieczne dla zdrowia
- GHS09: substancje niebezpieczne dla środowiska
Ostrzeżenia o zagrożeniach i środki bezpieczeństwa
Aby oprócz symboli zagrożeń niebezpieczne substancje uzyskały także jednoznaczne określenia słowne, sformułowano jednolite wskazówki informujące o rodzaju zagrożenia i środkach ostrożności. Miało to na celu jasne pouczenie użytkownika, jakie niebezpieczeństwo wiąże się z daną substancją i jakie musi przedsięwziąć kroki dla zabezpieczenia.
Dzięki oznakowaniu substancji i mieszanin odpowiednimi symbolami zagrożeń i wskazówkami (zwroty H) również osoba nie posiadająca wiedzy chemicznej może rozpoznać niebezpieczeństwa, których źródłem są dane substancje. W dalszej kolejności umieszcza się także zwroty wskazujące środki ostrożności (zwroty P).
Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia (zwroty H i EUH)
Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia nazywane są także zwrotami H (ang.: hazard statements); są to standaryzowane moduły tekstowe, których sformułowanie jest wiążące. Zwroty H sformułowane we wszystkich językach UE są zamieszczone w załączniku III do rozporządzenia CLP. Zwroty H numerowane są następująco (po pierwszej cyfrze numeru zwrotu H można już poznać rodzaj zagrożenia):
H2xy – zagrożenie fizyczne
H3xy – zagrożenie dla zdrowia
H4xy – zagrożenie dla środowiska
Druga i trzecia cyfra oznaczają numer bieżący. Ponieważ nie wszystkie dawne zwroty R i inne elementy oznakowania zostały włączone do systemu GHS ONZ, a w Unii Europejskiej miał być zachowany poziom ochrony, to dodane zostały europejskie zwroty H (EUH – zob. załącznik II rozporządzenia CLP). Dotyczą one właściwości fizycznych, szkodliwego wpływu na zdrowie, niektórych mieszanin podlegających przepisom szczególnym oraz środków ochrony roślin. W przeciwieństwie do zwrotów H, zwroty EUH nie są częścią klasyfikacji. Są one jednak w obrębie UE obowiązującą częścią składową oznakowania.
Przykłady:
H225: Skrajnie łatwopalna ciecz i pary
H319: Działa drażniąco na oczy
H370: Powoduje uszkodzenie narządów
EUH014: Reaguje gwałtownie z wodą
Zwroty wskazujące środki ostrożności (zwroty P)
Zwroty wskazujące środki ostrożności nazywane są także zwrotami P (ang.: precautionary statements) i są wyszczególnione w załączniku IV rozporządzenia CLP w wiążącym prawnie sformułowaniu dla wszystkich języków urzędowych UE.
Zwroty P numerowane są następująco:
Podobnie jak było w przypadku zwrotów H, również zwroty P pozwalają już po numerze poznać kategorię:
P1xy – ogólne (przeznaczone tylko dla produktów konsumpcyjnych)
P2xy – zapobieganie
P3xy – reagowanie
P4xy – przechowywanie
P5xy – usuwanie
Druga i trzecia cyfra oznaczają numer bieżący.
Przykłady:
P102: Chronić przed dziećmi
P280: Stosować rękawice ochronne / odzież ochronną / ochronę oczu / ochronę twarzy
P331: NIE wywoływać wymiotów
P403: Przechowywać w miejscu dobrze przewietrzanym
Na etykietach muszą być umieszczone teksty zwrotów H i P. Numery nie muszą być podawane. Szczególnie w przypadku substancji niebezpiecznych oznakowanych zwrotami P z kategorii „zapobieganie” DENIOS może wspomóc Państwa obszernym asortymentem ŚOI (środków ochrony indywidualnej). Zapoznajcie się Państwo z naszym asortymentem następujących produktów: myjki do oczu, ochrona dróg oddechowych, rękawice ochronne lub też kombinezony do chemikaliów.
Jak DENIOS może pomóc w prawidłowym oznakowaniu substancji niebezpiecznych
W DENIOS znajdą Państwo odpowiednie znaki, informacje i etykiety, które pomogą Państwu w prawidłowym oznakowaniu zgodnie z GHS.